گلێروهبیهی فهرههنگی جه شارو مهریوانینه
رو پهنجشهممهی 4 چێڵکڕ وو 1391 روجیاری بهرابهر به 24 مهی 2012 میلادی سهروو ئهرک و یاردی ئهنجومهنوو فهرههنگی ئهدهبی روجیاری و ئێدارهو ئێرشادو سهوڵاوای جه ساڵونهو موجتهمهعوو فهرههنگی ئێرشاردو شاروو مهریوانینه گلێروهبیهیه پهی قهدردانی و یادکردارو دوێ دانێ جه نویسهر، هورگێڵنهر و پهیجوریکهراو هۆرامانی ئاغهیان: ئهحمهد موحهممهدی و ئهحمهد نهزیری بریا راوه. چی مهراسێمهنه که ساعهتوو 9 وهڵ جه نیمهروی دهسش پهنه کهرد و تا وێرهگا ئێدامهش بێ جهمێوی فره جه خهڵک، نویسهر و شاعێر و لایێنگیراو مهنتهقهو مهریوان، هۆرامان و ئهوتهر شارهکاو کوردستانی بهشداریشا کهرده بێ. موجری ئی جهلهسهیه ئارام مستوفی بێ. گلێرهکه به قسهکاو ئاغهی فیروز عارێفی دهبیروو ههمایێشهکهی دهسش پهنه کهرد. ئاد جهبارهو ئیژایی ههرمانه فهرههنگیهکا و فره رهنگی و تهنهوعی فهرههنگی باسش کهرد و ئاغهی سهمهدی رهئیسوو ئێدارهو ئێرشادو سهوڵاوای خهیر ئامایش جه مێمانهکا کهرد و دماتهر شاعێری بوکانی ماموسا ئاسو شێعرێوش وهنهوه. پانێلوو ئهوهڵوو بهرنامهکهی به راوهبهری سهعدی نوری بریا راوه که حمهرهشید ئهمینی، سابیر عهزیزی و ئهحمهدی قازی بهشدارێ ئا پانێلهیه بێنێ. ئهحمهد قازی جهباره ئههمیهتوو زوانی ئهداییوه باسش کهرد و حمهرهشید ئهمینیچ سهروو کارهکاو ئا بهرێزانه قسێش کهردێ و سابیر عهزیزیچ جهباره نهسر نووسیهی به هۆرامی مهتڵهبێوهش واناوه. جه پانێڵوو دوهمیچهنه که هۆرامان بههرامی بهردش راوه ئاغهیان هاشمی، ئیراهیمی و رهئووف مهحموودپوور و خاتوو سویلا موحهمهدی حازێرێ بیێ و ههرکامشا جه بارهو تاریخ نویسی و ئیژایی تهرجهمهی و رهتوو ئهدهبیات و فهرههنگیوه قسهو باسشا کهرد. دمانیمهرویج پانێلێوه گێریا به بهشداری ئهحمهد نهزیری و ئهحمهد محهمهدی و ئهسعهد ئهردهڵان و عهدنان زهبێحی و فیلمێویچ نمایش دریا و شاعێرێ هۆرامانی ئاغهیان بورهان ئهختهر و سابیر سهعیدی شێعریشا وهنێوه. و جه ئاخریچوه تهقدریر کریا جه چن شهخسیهتێ فهرههنگییێ و گلێرهکه دماییش ئاما. ئاغهی ئهحمهد محهمهدی جه ساڵهو 1317 روجیاری دهگاو دزڵینه ئامان دنیا و جه ماوهو ژیوای پهر باریشهنه نزیک به 50 بهرویرێش نووسیهنێ و تهرجهمهش کهردێنێوه. که دلێگیروو فرهتهروو ههرمانهکاش جهباره تاریخوو کورد و کوردستانی و جونبێشه کوردیهکاوه بیهن. ههرپاسه ماموسا ئهحمهد نهزیرێ کوروو حاجی مهڵا نهزیروو گهوره تهوێڵێ ساڵهو 1325 روجیاری ئامان دنیاو جه ماوه ژیوایشهنه چنها کتێبێش نووسیهنێ و فره کتێبێچش گلێروه کهردێنێ. پهنهواز به واتهین که پهی ئی مهراسێمهیه زهحمهتی فره کێشیا بێ ههم جه تهشکوو ههرمانهکێوه که فرهو مهتڵهبهکا و پلاکاردهکاو و دهعوهت نامهکا به زوانی هۆرامی بێنی و ههم جه ویهروو دهعوت کهردهی جه مێمانهکا و ههرپاسه راوهبهردهی ئی جهلهسهیه که جهمێوی فره جه ئازیزا و فهرههنگ دوسا زهحمهتشا کێشا بێ و چیگهنه نمهکریو نامو دانه دانهیشا بهرمێ بهڵام متاومێ بواچمێ دهسوو وردی و گهورهیش وهش بۆ و یانهشا ئاوهدان. پێسهو کاکه حمهرهشید ئهمینی جه جهلهسهکهنه فهرماواش زوان و فهرههنگوو هۆرامی ئارو فره کز و لاواز بیهن و ئهوهجهش به سهرنج و کاری فرهین و به تایبهت جه لاو خودوو هۆرامی زوانهکاو که مشیو وێشان تهلاش بکهران چوون هیج دهسهڵاتێو نیهن پهشتوو ئی فهرههنگه قهدیم ساڵیوه. به ئومیدوو ئانهیه جه ئایهندهنه ئی جوره جهمانه و جهلهسانه فرهتهرێ بانێ پهی قهدردانێ ئاچا کهسانه که جه ویهروو زوان و فهرههنگوو ئاروینوو هۆرامانی مهینهتشا کێشان و خهریکوو گهشهدای و ههرمان کهردهی و ئهوهژیونایشهنێ.
داریوش رهحمانی. مهریوان
rahmanidaruosh@gmail.com